Znaczenie żywienia dzieci w wieku przedszkolnym
Jednym z ważniejszych etapów w życiu człowieka, zaraz po wieku niemowlęcym jest okres przedszkolny. W wieku 4-6 lat dzieci uczą się wielu podstawowych umiejętności, nawiązują pierwsze relacje z rówieśnikami, zaczynają angażować się w życie rodzinne oraz kształtują swoje nawyki żywieniowe. By ich rozwój przebiegał prawidłowo istotna jest dobrze zbilansowana dieta, a jednym z elementów takiej diety są produkty mleczne.
Produkty mleczne – jakie to są?
- Mleko
- Jogurt
- Kefir
- Maślanka
- Zsiadłe mleko
- Mleko acidofilne
- Sery twarogowe
- Sery podpuszczkowe np. żółte, topione.
Skład produktów mlecznych
Produkty z tej grupy są ważnym elementem diety dziecka w wieku przedszkolnym ze względu na swój cenny skład oraz wynikające niego właściwości prozdrowotne.
Produkty te są źródłem:
a) Pełnowartościowego białka – białko to zawiera wszystkie aminokwasy egzogenne w odpowiednich ilościach oraz proporcjach. Głównym białkiem mleka, charakteryzującym się bardzo wysoką wartością biologiczną jest kazeina,
b) Węglowodanów - głównym węglowodanem mleka jest laktoza, zwana również cukrem mlecznym. Jest to dobrze przyswajalny disacharyd składający się z galaktozy i glukozy, wpływający zarówno na wartość energetyczną mleka jak i jego smak,
c) Tłuszczu – jest on dobrze przyswajalny, występuje w postaci niedużych, silnie zdyspergowanych kuleczek tłuszczowych, tworzących emulsję,
d) bardzo dobrze przyswajalnego wapnia oraz elementy, które poprawiają jego wchłanianie (laktoza, kazeina, niektóre aminokwasy czy fosfopeptydy),
e) Innych składników mineralnych (magnezu, potasu, fosforu, jodu oraz cynku) a także witamin (A, D, B1, B2, B6 i B12 oraz kwasu foliowego).
Wpływ produktów mlecznych na zdrowie
WZROST – Udowodniono pozytywna rolę produktów mlecznych w równomiernym wzroście dzieci. Jest to ok. 0.4 cm rocznie przy dziennym spożyciu 245 ml mleka. Dokładny mechanizm działania jest wciąż nie do końca poznany. Istnieją jednak przypuszczenia, że odpowiadają za to m.in. bioaktywne peptydy, insulinopodobny czynnik wzrostu oraz różne składniki mineralne np. wapń czy cynk
MASA CIAŁA - badania podkreślają pewną rolę mleka i jego przetworów o niskiej zawartości tłuszczu w utrzymywaniu prawidłowej masy ciała i w obniżaniu ryzyka wystąpienia otyłości (-16% przy 200ml mleka/dziennie)
REGULACJA CIŚNIENIA KRWI – U dzieci wykazano wpływ produktów mlecznych na układ renina-angiotenstyna - grupa dzieci, która spożywała min. 2 porcje mleka dziennie miała niższe ciśnienie skurczowe krwi o 1,74 mm Hg i rozkurczowe o 0,87 mm Hg niż grupa dzieci, która spożywała tego produktu mniej lub wcale.
ZMNIEJSZANIE ROZPOWSZECHNIENIA PRÓCHNICY dzięki fosfopeptydom kazeinowym zawartym m.in. w jogurtach. Hamują one proces demineralizacji i promują remineralizację szkliwa zębów. Dodatkowo, kazeina zmniejsza przyczepność bakterii do powierzchni zębów.
BUDOWA I MINERALIZACJA KOŚCI - mleko i jego przetwory zawierają znaczne ilości dobrze przyswajalnego wapnia, co zwiększa gęstość mineralną kości oraz białka mleka, które dostarczają odpowiednich aminokwasów i stymulują insulinopodobny czynnik wzrostu I (IGFI) istotny w procesie tworzenia kości
ZAPOBIEGANIE NIEDOBOROM SKŁADNIKÓW MINERALNYCH I WITAMIN – Przetwory mleczne są źródłem wielu składników mineralnych i witamin, a ich spożycie zapobiega powstawaniu niedoborów tych składników i zwiększa ogólną jakość diety dziecka
ODDZIAŁYWANIE NA MIKROBIOM JELITOWY - oligosacharydy obecne w mleku wpływają na wzrost bakterii jelitowych (korzystnych Bifidobakterii).
Zalecenia żywieniowe:
Dzieciom w wieku przedszkolnym zalecane są produkty mleczne o zawartości tłuszczu do 2% w ilości 3-4 szklanek mleka każdego dnia. Można je zastąpić jogurtem naturalnym, kefirem i częściowo serem.
Ciekawostka:
Mimo, że sery podpuszczkowe są najlepszym źródłem wapnia (386-1380mg Ca/100g), są zalecane jedynie w ograniczonych ilościach ze względu na swoją wysoką wartość energetyczną.
Autor:
Agata Krzewina
Literatura:
Mojka K., 2013. Charakterystyka mlecznych napojów fermentowanych. Problemy Higieny i Epidemiologii, 94,(4), 722-729.
Tanaka K., Miyake Y., Sasaki S., 2010. Intake of dairy products and the prevalence of dental caries in young children. Journal of dentistry, 38, (7), 579-583
Wang W., Wu Y., Zhang D., 2016. Association of dairy products consumption with risk of obesity in children and adults: a meta-analysis of mainly crosssectional studies. Annals of Epidemiology, 26, (12), 870-882.
Yackobovitch-Gavan M., Phillip M., Gat-Yablonski G., 2017. How milk and its proteins affect growth, bone health, and weight. Hormone research in paediatrics, 88, (1), 63-69.
Yuan W. L., Kakinami L., Gray-Donald K., Czernichow S., Lambert M., Paradis G., 2013. Influence of dairy product consumption on children's blood pressure: results from the QUALITY cohort. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 113, (7), 936-941.