Czym są białka długowieczności?
Białka długowieczności to potoczna nazwa dla sirtuin czyli białek - enzymów pełniących różne funkcje. Występują w prawie wszystkich organizmach, nawet u drożdży i bakterii. W naszym organizmie wyróżnia się siedem rodzajów sirtuin (SIRT1-7). Odpowiadają one za regulację wielu procesów, do których zalicza się: ekspresję genów, metabolizm komórkowy, śmierć komórki, naprawę DNA, odpowiedź immunologiczna i wiele innych.
Dlaczego sirtuiny nazywa się białkami długowieczności?
Sirtuiny nazywa się białkami długowieczności, ponieważ liczne badania udowodniły, że spowalniają one proces starzenia i przedłużają życie wielu organizmów, w tym drożdży, muszek owocowych, nicieni, gryzoni i ssaków naczelnych.
Jak działają sirtuiny?
Funkcji enzymatycznych sirtuin nie poznano jeszcze w pełni. Wiadomo jednak, że funkcjonują one przez modyfikacje innych białek. Przypuszcza się, że może być to powiązana z „wygaszaniem”, czyli wyłączaniem ekspresji określonych genów i naprawą DNA.
W jaki sposób możemy “uruchomić” sirtuiny?
Aparat genetycznej kontroli starzenia, do którego należą właśnie sirtuiny, zostaje uruchomiony w niekorzystnych warunkach środowiska, dbając o przeżycie organizmów. Jednym z takich niekorzystnych warunków jest okres głodzenia, zwłaszcza gdy zmniejsza się spożycie kalorii o 30-50%. Dochodzi w tym czasie do wzrostu aktywności białek długowieczności. Dalsze badania dowiodły, że długotrwała niskokaloryczna, ale nie niskowitaminowa dieta zmniejsza ryzyko chorób związanych z wiekiem, a zwiększa długość życia organizmów różnych gatunków. Należy pamiętać, że mocno restrykcyjne diety nie powinny być prowadzone przez długi okres ani bez konsultacji ze specjalistą. Zwykle bardzo nisko energetyczne diety (VLCD) wprowadza się tylko jako etap diety w ściśle określonych przypadkach, np. przed operacjami bariatrycznymi.
Do aktywacji sirtuin mogą prowadzić także niektóre substancje znajdujące się w produktach spożywczych. Spośród związków chemicznych działających pobudzająco na sirtuiny, mocno zwraca się uwagę na polifenole w szczególnie wyróżnia się tu resweratrol. Zwiększa on około 13-krotnie aktywność ludzkich białek długowieczności. Badania wskazują, iż mechanizm stymulacji aktywności SIRT1 przez resweratrol jest podobny do mechanizmu pobudzenia w momencie ograniczenia kalorii w diecie. Jednocześnie nie wiąże się z ewentualnymi skutkami ubocznymi płynącymi z prowadzenia diety VLCD.
Badania wskazują również na znaczącą rolę kurkuminy, substancji znajdującej się w kurkumie, w zwiększaniu aktywacji SIRT1 i łagodzeniu stresu oksydacyjnego. Warto nadmienić, iż efekt działania kurkuminy silnie zależy od jej stężenia. Kurkumina należy do hormetyn, co oznacza, że w niskim stężeniu może wywierać korzystne działanie, ale w wysokich stężeniach jest szkodliwa
Czym jest dieta SirtFood?
Dieta SIRTFOOD to dieta bogata w produkty spożywcze, w których składzie znajdziemy duże ilości substancji aktywujących działanie sirtuiny. Przykładem takiego produktu jest wspomniana kurkumina znajdująca się w kurkumie, czy resweratrol, który można znaleźć w ciemnych winogronach czy winie. Dieta oprócz zmniejszania negatywnych skutków starzenia, ma również zapobiegać: stanom zapalnym, chorobom, przybieraniu masy ciała.
Jakie produkty posiadają miano “SirtFood”?
Między innymi wyróżnia się tu: ciemne winogrona, kurkumę, zieloną herbatę matcha, rukolę, pietruszkę, truskawki, lubczyk, orzechy włoskie, czerwoną cykorię, czekoladę gorzką zawierającą przynajmniej 85% kakao, jarmuż, jagody, kapary.
Przepis z przykładowym koktajlem z diety SirtFood
SKŁADNIKI:
2 duże garście (około 75 g) jarmużu
duża garść (około 30 g) rukoli
bardzo mała garść (około 5g) natki pietruszki
2 do 3 dużych łodyg selera (około 150g), w tym liście
1/2 średniego zielonego jabłka
1 do 2,5 cm świeżego imbiru
sok z 1/2 cytryny
1/2 płaskiej łyżeczki matchy w proszku
PRZYGOTOWANIE:
Wyciśnij sok z liściastych warzyw za pomocą sokowirówki. Celem jest uzyskanie około 1/4 szklanki (50 ml) soku z warzyw (może być konieczne ponowne przepuszczenie zmiażdżonej masy przez sokowirówkę).
Następnie wyciśnij sok z selera, jabłka, imbiru i cytryny.
Na tym etapie powinieneś mieć w sumie około 1 szklanki (250 ml) soku, być może nieco więcej.
Matchę dodajemy, gdy sok będzie gotowy. Niewielką ilość soku wlać do szklanki, następnie dodać matchę i energicznie wymieszać widelcem lub łyżeczką.
Gdy matcha się rozpuści, dodaj resztę soku. Zamieszaj go jeszcze raz, teraz sok jest gotowy do wypicia. Można dodać wody według gustu.
Autor:
Marta Betka
Bibliografia:
Sirtuiny — enzymy długowieczności? Kamila Siedlecka, Wojciech Bogusławski; Gerontologia Polska tom 13, nr 3, 147–152 ISSN 1425–4956.
Sirtuins, a promising target in slowing down the ageing process. Wioleta Grabowska, Ewa Sikora, Anna Bielak-Zmijewska; Biogerontology. 2017; 18(4): 447–476.
Przepis na sok: http://www.thesirtfooddiet.com/recipes/sirtfood-salad/
What to know about the SirtFood diet. Jenna Fletcher, Amy Richter; Medical News Today.
Rola diety bardzo niskokalorycznej (VLCD) w leczeniu otyłości. Magdalena Olszanecka-Glinianowicz, Via Medica ISSN 1734–3321
Rola diety bardzo niskokalorycznej (VLCD) w leczeniu otyłości. Magdalena Olszanecka-Glinianowicz; Endokrynol. Otył. Zab. Przem. Mat 2012;8(4):109-113.