Aktywność fizyczna to potocznie wykonywanie różnorodnych ćwiczeń sportowych, które są powtarzane systematycznie oraz posiadają określoną intensywność. Czasami jest ona zastępowana pojęciem treningu zdrowotnego mówiącym o świadomym działaniu wykorzystującym aktywność fizyczną do uzyskania następujących celów: efektów fizycznych i psychicznych. Ma także na celu przystosowanie organizmu ludzkiego do wyższego wysiłku fizycznego, prewencji chorób cywilizacyjnych, wzmocnienia układu immunologicznego, budowania tkanki mięśniowej czy przeciwdziałania zaburzeniom psychicznym.
Zbyt niska aktywność jest główną przyczyną otyłości i cukrzycy typu II. Obniża ona także odporność sezonową u człowieka w kontekście występowania infekcji. W długotrwałym okresie może też być przyczyną rozwoju chorób nowotworowych.
Uprawianie aktywności fizycznej o odpowiednio wysokiej intensywności skutkuje zwiększeniem wykorzystania energii i sprzyja obniżeniu masy ciała przy obecnej otyłości. Poprawia także tolerancję wykorzystania glukozy przez organizm oraz metabolizmu tłuszczów w czasie spoczynku oraz po zakończeniu aktywności. Systematyczne treningi budują masę mięśniową oraz zwiększają wydolność układu oddechowego i sercowo-naczyniowego.
Aktywność fizyczna powinna być wykonywana systematycznie każdego dnia i obejmować takie ćwiczenia, które są dostosowane indywidualnie dla danej osoby. Czas ich trwania winien wynosić co najmniej 30 minut dziennie i sprzyjać utracie wartości energetycznej o około 300 kcal w czasie trwania danej aktywności. Do zalecanych aktywności należą: jazda na rowerze, pływanie, spacery czy gimnastyka. Stosowane wysiłki są ćwiczeniami ogólnokondycyjnymi, cechującymi się średnim lub niskim poziomem intensywności, obejmującym tętno docelowe i określone zużycie tlenu w trakcie wysiłku.
Obserwuje się także korzystny wpływ wysiłku fizycznego na układ odpornościowy. Aktywność fizyczna średnio intensywna wpływa na mechanizmy związane z układem immunologicznym. Dotyczą one zwiększenia stężenia we krwi następujących przeciwciał: IgG, IgM, ale także zwiększenia produkcji cytokin: IL-2, IL-4, IFN-γ, oraz komórek TH. Konsekwencją tego zjawiska jest zwiększenie odporności i zmniejszenie ilości zdarzeń występowania infekcji dróg oddechowych.
Autor:
Katarzyna Konstańczak
Bibliografia:
Gębka D., Kędziora-Kornatowska K., Korzyści z treningu zdrowotnego u osób w starszym wieku, Katedra i Klinika Geriatrii Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Probl. Hig. Epidemiol., 93(2): 256-259, 2012.
Górski J., Fizjologia wysiłku i treningu fizycznego, Wydanie PZWL, Warszawa, 2019.
Plewa M., Markiewicz A., Aktywność fizyczna w profilaktyce i leczeniu otyłości, Katedra Fizjoterapii w Chorobach Narządów Wewnętrznych, Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach. Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii. Tom 2. Nr1 (2006). ISSN 1734–3321.
Zdjęcia: www.stock.adobe.com