Karolina Osowiecka, studentka IV roku dietetyki

Kofeina jest to składnik żywności regularnie spożywany przez większość

populacji oraz dający niejednoznaczną odpowiedź dotyczące wpływu na zdrowie. Część badań wskazuje, że umiarkowane spożycie kofeiny (100–300 mg, max 400 mg/dziennie ) korzystnie wpływa na wydolność umysłową oraz fizyczną. Człowiek lepiej się koncentruje, odczuwa mniejsze zmęczenie oraz senność. Natomiast nadmierne spożycie kofeiny (powyżej 500-600 mg/ dziennie) może wywołać objawy niepożądane. Wśród nich można wymienić: zbytnia pobudliwość, bezsenność, problemy żołądkowe oraz arytmię.

ŹRÓDŁA KOFEINY W ŻYWNOŚCI

Kawa

Zawartość kofeiny w porcji naparu kawy znacznie się różni. Jej zakres mieści się w przedziale od 27 do 282 mg. Zależy ona od rodzaju kawy i metod przygotowywania naparu. Ilość kofeiny w filiżance (160 ml):

· Mocny napar kawy mielonej, zalewanej wrzątkiem to średnio 74 mg

· Kawa rozpuszczalna- 117 mg.

Herbata

Zawartość kofeiny w naparach herbat zależy od rozdrobnienia liści herbacianych. Na wpływ poziomu tego związku ma również ilość herbaty użytej na porcję i warunków parzenia, w tym temperatury wody oraz czas naparzania. Ze względu na tak dużo czynników jej poziom w porcji herbaty wynosi między 14–65 mg.

Przykładowo- szklanka herbaty czarnej ekspresowej

· bardzo krótko parzonej (15 sekund) zawiera średnio 15 mg

· parzonej (1 minutę) - 22 mg

· długo parzonej (5 minut)- 38 mg kofeiny.

Natomiast wpływu nie ma fakt czy jest to herbata ekspresowa czy sypka. W przypadku herbaty czarnej i zielonej w jednych badaniach wykazano różnicę (w czarnej jest 2 razy więcej kofeiny), w drugich wartości były porównywalne.

Czekolada, kakao

Zawartość kofeiny w czekoladzie oraz kakao zależy od udziału ziarna kakaowego w tych produktach.

· Tabliczka czekolady mlecznej- 16–26 mg kofeiny/100g produktu

· Czekolada gorzka- 52-85mg/100g produktu

· Porcja czekolady do picia i kakao- 4–5 mg/100g produktu.

Napoje energetyzujące

Zawartość kofeiny w tych produktach jest zróżnicowana i wykazuje tendencje wzrostowe. W Polsce obecnie zdecydowana większość tego typu napojów zawiera 80 mg kofeiny (najczęściej w 250 ml puszcze). Jednakże pojawiają się coraz to nowsze marki produktów o większej zawartości kofeiny, jak również rozwija się rynek tzw. energy shots ( duża koncentracja kofeiny w małych opakowaniach).

Dobrze jest jednak, nie spożywać w dużej ilości tego typu napojów ze względu na cukier oraz substancje, które spożywane w nadmiarze mogą powodować niekorzystne działanie na organizm człowieka.

Guarana

Pobudzający wpływ guarany jest porównywalny z wcześniej przedstawionymi napojami, jednakże wydaje się być o wiele bezpieczniejsza jako źródło kofeiny.

Kofeina z guarany nieco wolniej jest wchłaniania z przewodu pokarmowego, a jej działanie utrzymuje się do 6 godzin, czyli ok. 2 godziny dłużej niż po spożyciu kawy. Dodatkowo jest przy tym łagodniejsza, mniej intensywna i bezpieczniejsza z punktu widzenia zdrowotnego, gdyż nie wywołuje uzależnienia.

PAMIĘTAJ!

Jeśli posiadasz chorobę związaną układem pokarmowym tj: choroba wrzodowa żołądka, dwunastnicy, choroba refluksowa- zaleca się ograniczenie spożycia kofeiny. Takie rekomendacje dotyczą również przy osteoporozie, w chorobach serca, kobietom ciężarnych oraz karmiących piersią zaleca się ograniczenie spożycia kofeiny.

Bibliografia:

1. Campos A.R., Barros A.I., Albuquerque F.A., Leal L.K., Rao V.S., 2005: Acute effects of guarana (Paullinia cupana Mart.) on mouse behaviour in forced swimming and open field tests. Phytother. Res. (5),441-443.

2. Encyclopedia of Mind Enhancing Foods, Drugs and Nutritional Substances 2000, Group David W.

3. Heard C.M., Johnson S., Moss G., Thomas C.P., 2006: In vitro transdermal delivery of caffeine, theobromine, theophylline and catechin from extract of Guarana, Paullinia Cupana. Int. J. Pharm. 317,(1), 26-31.

4. Wierzejska R. Kofeina- powszechny składnik diety i jej wpływ na zdrowie. Roczniki Państwowego Zakładu Higieny. 2012, 63, Nr 2, 141-147.