mgr Zuzanna Kwiatkowska, absolwentka biologii i studentka II roku dietetyki
Na to pytanie odpowiedź próbuje znaleźć każda osoba (głównie studenci), która staje
przed ścianą złożoną ze sprawdzianów, kolokwiów i egzaminów z przytłaczającą ilością materiału do opanowania w zbyt krótkim czasie. Czy tabletki pomogą w nauce? Czy mogą nam zaszkodzić? A może działają jak placebo…? Na to pytanie spróbuję odpowiedzieć.
Przeszukując Internet w celu znalezienia magicznych tabletek, które pomogą dokonać cudu nauczenia się całego semestru w jedną noc można znaleźć wiele specyfików – od pojedynczych związków do kilkuskładnikowych, syntetycznych lub ziołowych tabletek. Przeważnie w ich skład wchodzą kofeina, guarana, magnez, witaminy z grupy B, lecytyna, ekstrakty ziołowe.
Kofeina – może nam albo pomóc w nauce, albo wręcz przeciwnie. Więcej na ten temat w artykule https://knduppoznan.wixsite.com/kndupp/forum/artykuly/kofeina-energii-ci-doda Guarana zaś zmniejsza uczucie zmęczenia fizycznego i psychicznego, poprawia odporność fizyczną. Dodatkowo, zawiera więcej kofeiny niż kawa.
Magnez - ten składnik mineralny jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego i aktywację wielu enzymów w naszym organizmie. Przy wzmożonym wysiłku fizycznym i psychicznym (a także stresie) zapotrzebowanie na ten makroelement jest wyższe niż normalnie. Jego absorpcję poprawia obecność witaminy B6.
Lecytyna – jest źródłem choliny potrzebnej do syntezy acetylocholiny, będącej neuroprzekaźnikiem niezbędnym do prawidłowego przebiegu nauki. Poprawia zdolność koncentracji, odporność na stres i zabezpiecza mózg przed zmianami neurodegeneracyjnymi.
Ekstrakty ziołowe
Ekstrakt z korzenia żeń-szenia poprawia odporność na stres (fizyczny i psychiczny), działa antydepresyjnie, wzmacnia przy zmęczeniu, może poprawiać wydolność psychiczną i pamięć. Z drugiej strony zbyt duże dawki mogą powodować senność, zwiększenie ciśnienia krwi oraz zaburzenia snu. Połączenie ekstraktu oraz kofeiny może doprowadzić do nadmiernego pobudzenia
Ekstrakt z bakopy czy sama roślina (Bacopa monnieri) ma zastosowanie w przypadku stresu, bezsenności czy poprawy pamięci, koncentracji i pracy mózgu. Ponadto używa się jej w leczeniu choroby wieńcowej, schorzeń układu oddechowego, poprawia pracę przewodu pokarmowego. Głównymi substancjami odpowiedzialnymi za jej działanie są alkaloidy - bakozydy A i B, stanowiące ok. 8% suchej masy świeżych liści. W badaniach doświadczalnych wykazano, że odpowiednie dawki zwiększają ilość połączeń między neuronami, poprawiały sprawność przepływu impulsów nerwowych oraz zdolność zapamiętywania i uczenia się.
Żeby osiągnąć pożądany efekt należałoby brać tabletki z odpowiednią zawartością danego ekstraktu roślinnego przez dłuższy czas, a większość osób sięgających po tego typu preparaty nie myślą o sesji przed sesją. Od tabletek czy wprowadzonych w żywieniu zmian oczekuje się natychmiastowego działania. Gdy egzamin wisi nad głową nawet najdroższe i najbardziej dopracowane suplementy diety nie opanują zadanego materiału za nas. Owszem, mogą wspomóc proces nauki, ale nie brane garściami i popijane napojami energetycznymi, tylko jako wsparcie racjonalnej diety ukierunkowanej na polepszenie pracy naszego układu nerwowego. Także, drodzy studenci – do książek. Wielka dawka nie gwarantuje zdania egzaminu!
Bibliografia:
Bojarowicz H., Dźwigulska P. (2012) Suplementy diety. Część II. Wybrane składniki suplementów diety oraz ich przeznaczenie. Hygeia Public Health 2012, 47(4): 433-441
Leszczyńska T., Pisulewski P. M. (2004) Wpływ wybranych składników żywności na aktywność psychofizyczną człowieka. ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2004, 1 (38), 12-24
Nowak G., Surowce Roślinne stosowane w wyczerpaniu psychofizycznym i stresie.
Sokołowska L., Bylka W. (2015) Bacopa monnieri – działanie i zastosowanie w lecznictwie. Wiadomości Lekarskie – Czasopismo Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, tom LXVIII, 2015, nr 3 cz. II, str. 362-366